Skip to main content

Nowe środki na rzecz przywrócenia zaufania do wskaźników po skandalach LIBOR i EURIBOR

18 września 2013 r. Komisja Europejska przedstawiła projekt legislacyjny, którego celem jest przywrócenie zaufania do rzetelności wskaźników. Wskaźnik (benchmark) to indeks (miara statystyczna) obliczana na podstawie reprezentatywnego zestawu danych bazowych, który jest wykorzystywany jako cena referencyjna instrumentów lub umów finansowych, lub też do mierzenia wyników funduszu inwestycyjnego. Nowe przepisy zwiększą wiarygodność wskaźników, ułatwią zapobieganie manipulowaniu nimi i wykrywanie takich działań, a także doprecyzują zakresy odpowiedzialności i nadzór właściwych organów nad wskaźnikami. Przepisy uzupełniają wnioski Komisji, przyjęte przez Parlament Europejski i Radę w czerwcu 2013 r., dotyczące uznawania manipulacji wskaźnikami za nadużycia na rynku podlegające surowym karom administracyjnym (zob. MEMO/13/774).

Manipulowanie londyńską międzybankową stopą procentową (LIBOR) oraz międzybankową stopą procentową strefy euro (EURIBOR) doprowadziło do nałożenia wielomilionowych grzywien na kilka banków w Europie i Stanach Zjednoczonych, natomiast zarzuty manipulowania wskaźnikami dotyczącymi towarów (np. ropy naftowej, gazu ziemnego i biopaliw) i kursów wymiany są objęte dochodzeniem. Ceny instrumentów finansowych o wartości bilionów euro zależą od wskaźników, z którymi powiązane są także miliony mieszkaniowych kredytów hipotecznych. Manipulowanie nimi może zatem powodować znaczne straty dla konsumentów i inwestorów, zakłócać funkcjonowanie gospodarki realnej i naruszać zaufanie rynku.

Komisarz ds. rynku wewnętrznego, Michel Barnier, powiedział: „Choć wskaźniki znajdują się w centrum systemu finansowego i mają kluczowe znaczenie dla rynków finansowych oraz dla kredytów hipotecznych i oszczędności milionów obywateli, to do tej pory w większości nie podlegały one regulacji i nadzorowi. Skandale i zarzuty manipulowania wskaźnikami naruszyły zaufanie rynku. Ta sytuacja nie może dłużej trwać, musimy przywrócić zaufanie. Przedstawione dziś wnioski po raz pierwszy zapewnią objęcie wszystkich podmiotów udostępniających wskaźniki systemem zezwoleń i nadzorem, przyczynią się do zwiększenia przejrzystości i wyeliminowania konfliktów interesów. W rezultacie zapewniona zostanie zarówno rzetelność, jak i ciągłość i jakość kluczowych wskaźników.”

Najważniejsze elementy wniosku

Wniosek jest spójny z uzgodnionymi niedawno na szczeblu międzynarodowym zasadami Międzynarodowej Organizacji Komisji Papierów Wartościowych (IOSCO) i obejmuje szerokie spektrum wskaźników, nie tylko te dotyczące stóp procentowych, takie jak LIBOR, ale także wskaźniki odnoszące się do towarów. Obejmuje on wszystkie wskaźniki wykorzystywane jako punkty odniesienia dla instrumentów finansowych dopuszczonych do obrotu lub będących przedmiotem obrotu na rynku regulowanym, takich jak pochodne instrumenty energetyczne i walutowe, wskaźniki stosowane w umowach finansowych, takich jak kredyty hipoteczne, oraz wskaźniki stosowane do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych. Celem wniosku jest wyeliminowanie ewentualnych niedociągnięć na każdym etapie opracowywania i stosowania wskaźników.

Ostatecznym celem jest zapewnienie rzetelności wskaźników poprzez zagwarantowanie, że nie są one przedmiotem konfliktu interesów, że odzwierciedlają realia gospodarcze, do których pomiaru są przeznaczone, i że są prawidłowo stosowane.

Wniosek w szczególności:

  • przyczynia się do poprawy zarządzania procesem wyznaczania wskaźników i kontroli nad nim: działalność w zakresie udostępniania wskaźników będzie uzależniona od uzyskania uprzedniego zezwolenia i będzie podlegać stałemu nadzorowi na poziomie krajowym i unijnym. Wniosek wymaga, aby administratorzy, kiedy to tylko możliwe, unikali konfliktu interesów, a jeśli nie jest to możliwe, w odpowiedni sposób nim zarządzali;

  • przyczynia się do poprawy jakości danych wejściowych i metod stosowanych przez administratorów wskaźników: wymaga on wykorzystywania przy wyznaczaniu wskaźników wystarczających i dokładnych danych, tak aby odzwierciedlały one realia rynkowe i ekonomiczne, których dotyczą. Dane powinny pochodzić z wiarygodnych źródeł, a wskaźnik należy obliczać w sposób solidny i rzetelny. Oznacza to również, że w miarę możliwości muszą być stosowane dane dotyczące transakcji, a tylko gdy nie jest to możliwe – zweryfikowane szacunki;

  • zapewnia, że odpowiednie podmioty przekazują właściwe dane w celu wyznaczenia wskaźników i są poddane odpowiednim kontrolom: administrator opracuje kodeks postępowania, w którym wyraźnie określi zakres obowiązków i odpowiedzialności podmiotów przekazujących dane wejściowe dla wskaźników. Do obowiązków tych należy zarządzanie konfliktami interesów;

  • zapewnia odpowiednią ochronę konsumentów i inwestorów korzystających ze wskaźników: zwiększa to przejrzystość zarówno danych wykorzystywanych do obliczania wskaźnika, jak i sposobu jego obliczania. Obecne będą również oświadczenia wyjaśniające, jakie aspekty są przez wskaźnik mierzone oraz jakie są jego słabe punkty. Wniosek wymaga także od banków dokonania w razie potrzeby, na przykład przy sporządzaniu umowy hipotecznej, oceny adekwatności wskaźnika dla konsumentów;

  • zapewnia nadzór nad kluczowymi wskaźnikami i ich stabilność: kluczowe wskaźniki będą nadzorowane przez kolegia organów nadzoru, kierowane przez organ nadzoru właściwy dla administratora wskaźników, w których skład wchodziłby Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA). W przypadku braku porozumienia w ramach kolegium, ESMA będzie mógł podjąć decyzję w drodze wiążących mediacji. Na kluczowe wskaźniki nałożono inne dodatkowe wymogi, w tym uprawnienie odpowiedniego właściwego organu do żądania przekazania danych.

Banki centralne będące członkami Europejskiego Systemu Banków Centralnych są wyłączone z zakresu wniosku, gdyż posiadają już systemy zapewniające zgodność z celami projektu rozporządzenia.

Załączniki zawierają bardziej szczegółowe przepisy dotyczące wskaźników odnoszących się do towarów i stóp procentowych. Wskaźniki, których dane wejściowe pochodzą z systemów regulowanych, są zwolnione z niektórych obowiązków w celu uniknięcia podwójnej regulacji.

Tekst projektu legislacyjnego Komisji Europejskiej dotyczącego wskaźników (w j. angielskim) znajduje się w poniższym pliku.

Wpis jeszcze nie ma komentarzy.

Twój email nie zostanie opublikowany.